Verbonden partijen zijn organisaties die gemeentelijke taken uitvoeren om beleidsdoelen te realiseren. De gemeente is verantwoordelijk en heeft de uitvoering aan een ander opgedragen. Redenen hiervoor kunnen bijvoorbeeld zijn dat deze vorm een meerwaarde heeft (zoals bijvoorbeeld efficiencyvoordelen en effectiviteit) en/of een wettelijke verplichting.
- Het kan dan gaan om bestuurlijke samenwerking met bijvoorbeeld andere gemeenten en/of de provincie. In dat geval zijn de regels en waarborgen vanuit de Wet gemeenschappelijke regelingen van toepassing.
- Er kan ook sprake zijn van een private rechtsvorm bijvoorbeeld voor de inkoop en bij samenwerking met private partijen zoals bij de grondexploitatie.
Wanneer is sprake van een verbonden partij? Er is alleen daarvan sprake als er zowel een bestuurlijke als een financieel belang is.
- Onder bestuurlijk belang wordt verstaan: zeggenschap, hetzij een zetel in het bestuur hetzij het hebben van stemrecht.
- Met een financieel belang wordt bedoeld dat de gemeente een bedrag ter beschikking heeft gesteld dat ze kwijt is in geval van faillissement van de verbonden partij en/of als er financiële problemen bij de verbonden partij op de gemeente verhaald kunnen worden.
Het idee achter deze paragraaf is de gemeenteraad inzicht te geven in de verbonden partijen van de gemeenten (welke, waarom, beleid) en de risico’s die hiermee (mogelijk) gelopen worden.
De gemeenteraad controleert de toezichthoudende rol van het college waarbij de volgende uitgangspunten worden gehanteerd:
- Een verbonden partij moet doelen van de gemeente realiseren.
- Een verbonden partij brengt mogelijk financiële, en bestuurlijk-organisatorische risico’s met zich mee.
Kadernotitie gemeente
Het kader rondom nemen van beslissingen over (regionale) samenwerking, de verbonden partij, is vastgelegd in de notitie Verbonden partijen gemeente Heemskerk 2015. Onderdeel hiervan is bijvoorbeeld het verkrijgen van voldoende grip en bijvoorbeeld informatie over risicobeheersing.
Wat is bereikt/gedaan en ontwikkelingen
- Als resultaat kan verder worden vermeld dat 6 van 7 gemeenschappelijke regelingen hun Jaarrekening 2018/Begroting 2020 tijdig hebben ingediend, dus voor 15 april 2019. De Afvalschap IJmond-Zaanstreek en Huisvuilcentrale HVC (AYZ) volgde begin mei gezien de actuele ontwikkelingen (o.a uittreden Zaanstad). De behandeling van al deze jaarlijkse P&C stukken -inclusief zienswijze van de raad- heeft volgens planning in de raad plaatsgevonden op 27 juni 2019. De algemeen besturen stellen de jaarstukken vast en moeten deze vervolgens tijdig -in juli- insturen aan Gedeputeerde staten en/of Minister van BZK. Dit is gerealiseerd.
- Er is voor een aantal van die jaarstukken gewerkt met een gezamenlijk raadsvoorstel voor de 3 IJmondgemeenten, waarin dus ook de financiële vertaling per gemeente zichtbaar is.
- In het rapport van de Rekenkamercommissie Effectiviteit in sturing op verbonden partijen zijn enkele aanbevelingen gedaan over de informatievoorziening van de raad. De aanbevelingen uit de raad van 2 februari 2017 worden toegepast. Binnen bijvoorbeeld de P&C cyclus wordt informatie over de stand van zaken gegeven bij afwijkingen en bijzonderheden.